Mały ZUS – czyli 22.000 zł oszczędności dla prawnika świadczącego usługi na rzecz byłego pracodawcy
Właśnie zdałeś/aś egzamin zawodowy i planujesz wpis na listę? Czy na pewno możesz skorzystać z tzw. małego ZUS-u? Ile możesz zaoszczędzić? Jakie musisz spełnić warunki?
Artykuł dotyczy warunków, które faktycznie musi spełnić adwokat/radca prawny, aby skorzystać z preferencyjnych wysokości składek na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze 30 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej (“mały ZUS”).
1. Składka ZUS
2. “Mały ZUS”
3. Ulga na Start
4. Oszczędność w pierwszym roku działalności
5. Jakie warunki należy spełnić
6. Wykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy
7. Praca na rzecz kancelarii
8. Sytuacja prawników in-house
9. Indywidualne interpretacje ZUS
10. Podsumowanie
11. Zadbaj o treść umowy
Składka ZUS
Ogólnie rzecz biorąc, każda osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą w innej branży niż rolnicza podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.
Co do zasady, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, stanowi zadeklarowana kwota. Kwota ta jest nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy. I tak, składka ZUS w 2019 r. wynosi 1.316,97zł/miesiąc (wraz z ubezpieczeniem chorobowym).
Od tej zasady jest wyjątek dotyczący właścicieli nowych firm, którzy mogą skorzystać z tzw. „małego ZUS-u”.
„Mały ZUS”
Może zacznijmy od tego, czym jest „mały ZUS”. Otóż preferencyjne składki ZUS są składkami ryczałtowymi i dotyczą nowych firm w pierwszym okresie działalności. Składka z ubezpieczeniem chorobowym wynosi 555,89 zł, a bez niego 539,35 zł.
To ponad 750 zł oszczędności każdego miesiąca.
Ulga na Start
Dodatkowo każdy nowy przedsiębiorca może skorzystać z Ulgi na Start.
Ulga na start to brak obowiązku opłacania składki na ubezpieczenia społeczne przez 6 miesięcy dla osoby fizycznej rozpoczynającej działalność gospodarczą. To samo dotyczy osoby podejmującej działalność ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia.
Co najważniejsze z takiej ulgi co do zasady może korzystać każdy nowy przedsiębiorca, w tym także adwokat i radca prawny.
Oszczędność w pierwszym roku działalności
Tymczasem podsumowując nasze wyliczenia należy stwierdzić, że w pierwszym roku działalności, adwokat/radca prawny zakładający kancelarię, dzięki “małemu ZUS-owi” może liczyć na 12.468,30 zł oszczędności.
Jakie warunki należy spełnić?
Uwaga, tzw. „mały ZUS” niestety nie dotyczy wszystkich młodych przedsiębiorców. Zatem kto może, a kto nie może korzystać z niższych składek na ZUS?
Odpowiedź nie jest taka prosta, bowiem przepisy, w szczególności art. 18a ust. 2 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887 ze zm., dalej: u.s.u.s.) wprowadzają pewne istotne ograniczenia w tym zakresie.
Jak już wskazaliśmy powyżej, z ulgi nie mogą skorzystać osoby, które w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadziły już działalność gospodarczą. Jest to dość zrozumiałe, „młody przedsiębiorca” to osoba, która dopiero zaczyna swój własny biznes.
Wykonywanie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy a “mały ZUS”
Jednocześnie przepisy jasno wskazują, iż z ulgi nie mogą również skorzystać nowi przedsiębiorcy, świadczący usługi na rzecz byłych pracodawców.
To wyłączenie może być dotkliwe dla wielu „młodych prawników”, którzy wcześniej pracowali w ramach stosunku pracy. Innymi słowy, pod znakiem zapytania jest sytuacja aplikanta, który po założeniu działalności gospodarczej będzie wystawiać faktury swojemu byłemu pracodawcy.
Jest to o tyle istotne, że ogromna większość młodych adwokatów i radców prawnych po wpisaniu się na listę, zamierza kontynuować świadczenie swoich usług na rzecz kancelarii/spółki w której dotychczas byli zatrudnieni.
Uniemożliwienie młodym prawnikom skorzystania z preferencyjnych stawek ZUS w pierwszych 2,5 roku prowadzenia działalności gospodarczej oznacza dla nich stratę niemal 22.000 złotych. Nie można nazwać takiej sytuacji fair na tle sytuacji innych młodych przedsiębiorców.
Co ważne, warunek nie wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy dotyczy całego 30-miesięcznego okresu. Oznacza to, że od dnia rozpoczęcia współpracy z byłym pracodawcą (nawet gdyby to nastąpiło później np. po upływie kilku miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności), przedsiębiorca traci prawo “małego ZUS-u”.
Przepisy te są dość kontrowersyjne, dlatego pochylił się już nad nimi sądy powszechne, Sąd Najwyższy oraz sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Część z orzeczeń i interpretacjach indywidualnych dotyczy właśnie aplikantów adwokackich i radcowskich.
Praca na rzecz Kancelarii
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie w wyroku z dnia 22 grudnia 2010 r., Sygn. akt III AUa 897/10, dostrzegł wyraźne rozróżnienie pomiędzy zakresem czynności, które może wykonywać aplikant adwokacki, a zakresem czynności, które są przypisane wyłącznie adwokatowi. Sąd przyjął za Sądem Okręgowym, iż w stosunku do odwołującej się młodej Pani adwokat ma zastosowanie przepis art. 18a u.s.u.s. czyli poczynając od dnia rozpoczęcia działalności zobowiązana jest ona do opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (Kancelarii Adwokackiej) na preferencyjnych warunkach.
Z kolei wyrok Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2013 r. II UK 184/12 w sprawie dotyczącej młodego radcy prawnego wskazuje, że wykonywanie przez radcę prawnego prowadzącego samodzielną kancelarię radcowską w ramach nowo otwartej działalności gospodarczej obsługi prawnej na rzecz tego pracodawcy, u którego pracował jako prawnik (aplikant) bez wpisu na listę radców prawnych, nie jest wykonywaniem czynności wchodzących w zakres działalności gospodarczej w rozumieniu art. 18a ust. 2 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s.
Kwestia stosowania preferencyjnych warunków przez prawników rozpoczynających działalność gospodarczą po odbyciu aplikacji i świadczenie usług na rzecz byłych pracodawców – kancelarii prawnych – była na tyle istotna, że Sąd Najwyższy wydał w tym przedmiocie dnia 10 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt II UZP 2/13 uchwałę.
Wynika z niej, iż tak jak w przypadku wcześniej przywołanych wyroków, młody prawnik może korzystać z preferencyjnych warunków opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, także wówczas gdy działalność tę wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony jako aplikant (art. 18a ust. 2 pkt 2 u.s.u.s.).
Ponadto, Sąd Najwyższy podkreślił, iż obowiązki i uprawnienia (także procesowe) aplikanta w trakcie aplikacji, zasadniczo różnią się od czynności wykonywanych przez adwokata w ramach świadczenia przez niego pomocy prawnej, co wynika bezpośrednio z przepisów prawa. Aplikacja to bowiem przede wszystkim forma nauki zawodu, mająca na celu przygotowanie do pełnienia samodzielnej funkcji profesjonalnego pełnomocnika. Z uchwały wynika, że zawód adwokata/radcy prawnego i aplikanta to dwa różne zawody.
Sytuacja prawników in-house
No dobrze, a co jeżeli aplikant nie pracował wcześniej w kancelarii, a pracował w charakterze tzw. prawnika in-house („prawnika wewnętrznego”)?
Jak potwierdza wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 17 maja 2013 r. (sygn. akt III AUa 1273/12), również w przypadku takich prawników po aplikacji mają oni prawo do płacenia “małego ZUS-u”. Nawet jeśli będą świadczyć swoje usługi na rzecz dotychczasowego pracodawcy-przedsiębiorcy nie będącego kancelarią prawną.
Kluczowe natomiast jest, iż czynności, które wykonywał ubezpieczony na rzecz pracodawcy jako prawnik czy też aplikant, nie pokrywały się z czynnościami wykonywanymi przez niego jako adwokat, w ramach świadczonych usług. Zakres obowiązków na stanowisku prawnika/aplikanta był zdecydowanie węższy aniżeli na stanowisku adwokata/radcy prawnego.
Indywidualne interpretacje ZUS
ZUS w wydawanych interpretacjach indywidualnych stoi na stanowisku, że sam fakt odbywania aplikacji w trakcie stosunku pracy nie uzasadnia twierdzenia, że radca prawny lub adwokat wykonywał w ramach stosunku pracy na rzecz pracodawcy czynności obecnie wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. W konsekwencji przedsiębiorca rozpoczynając po raz pierwszy prowadzenie działalności gospodarczej oraz wykonując działalność na rzecz byłego pracodawcy, nie traci prawa do “małego ZUS-u”, gdy zakres czynności nie pokrywa się z zakresem wykonywanym w ramach stosunku pracy.
Podsumowanie
Podsumowując, co do zasady „młody” adwokat/radca prawny, który przed założeniem działalności gospodarczej wykonywał pracę prawnika bez uprawnień lub na stanowisku aplikanta może skorzystać z preferencyjnych wysokości składek ZUS przez pierwsze 30 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej, bez znaczenia czy będzie wystawiał faktury któremuś ze swoich były pracodawców. Bowiem zakres czynności wykonywanych w ramach umowy o współpracy jest podobny do czynności z wcześniejszej umowy o pracę, ale nie jest tożsamy. Pamiętajmy przy tym, że sądy stoją na stanowisku, iż zawód adwokata/radcy prawnego i aplikanta adwokackiego/radcowskiego – to dwa różne zawody i tutaj upatrywać należy podstawy do skorzystania z ww. ulgi.
Zadbaj o treść umowy
Niemniej, należy dopilnować by zakres obowiązków w ramach umowy o pracę i umowy o współpracę był różny. Dzięki temu nie będzie podstaw do kwestionowania zasadności skorzystania z preferencyjnych warunków.
Uchwała Sądu Najwyższego II UZP 2/13 →
Przed otworzeniem kancelarii i faktycznym rozpoczęciem działalności prawniczej, w pierwszej kolejności należy dokonać zgłoszenia Działalności Gospodarczej. Z samym faktem złożenia wniosku do CEIDG wiąże się wiele decyzji, które warto przemyśleć jeszcze przed wypełnieniem samego wniosku.
Poniżej opisaliśmy, krok po kroku, cały proces rozpoczynania działalności gospodarczej przez adwokata/radcę prawnego:
Adwokat – działalność gospodarcza | CEDIG, PKD, NIP, PIT, VAT, ZUS →
Radca prawny – działalność gospodarcza | CEDIG, PKD, NIP, PIT, VAT, ZUS →
Jeżeli uważasz, że artykuł był przydatny zostaw gwiazdki
LEGALVENUE jest pierwszą w Warszawie profesjonalną wspólnotą prawników.
Sprawdź nasze ceny i ofertę – Siedziba Kancelarii już od 109 zł/mies. →
